ENSCHEDE – De AKI neemt met een laatste expo en weemoed afscheid, bewoners rouwen niet om vertrek. – Na meer dan 40 jaar gaat de dependance van de kunstacademie onder de rook van Enschede definitief op slot.
De tekst boven de ingang spreekt voor zich: Final Finals. Studenten van AKI Fine Art Painting exposeren in het oude schooltje van Twekkelo. Voor het laatst. Na meer dan veertig jaar gaat de dependance van de kunstacademie onder de rook van Enschede definitief op slot.
“Het is ongelofelijk jammer dat deze plek verdwijnt.” Joris Geurts, voormalig student en docent, kan er zich nog altijd over opwinden. “Als er één plek was waar het ideaal van de oude AKI nog klopte, dan was het hier in Twekkelo. Dit was het ‘schildersschooltje’ van de academie. Hele generaties kunstenaars hebben hier hun atelier gehad. Ik ben niet tegen verandering, maar wel tegen het verkwanselen van iets dat uniek was in Nederland.”
Vandaag, op de eerste dag van de slotexpositie, is het er stil. Weggestopt onder hoge bomen ligt het karakteristieke schoolgebouwtje, opgericht in 1920, in het landschap. In de hoge klaslokalen hangen grote schilderijen. Buiten, tegen de zijmuren staan de schildersezels die het afgelopen jaar voor het laatst zijn gebruikt.
“Ik heb hier een jaar gewerkt”, zegt Helena Hoogstraten (23). “Dat was ook de functie van dit gebouw: eindexamenkandidaten van de academie kregen hier een jaar lang een atelier. Na de eerste drie jaar was je daar ook aan toe. Dit was een vrijplaats. Een plek om alvast te wennen aan de vrijheid van straks en in alle rust te kunnen werken aan je schilderijen.”
In een van de grotere lokalen deelde ze haar atelier met twee anderen. “Iedereen had een eigen sleutel. Je kon komen wanneer je wilde. De rust hier, de schoonheid van het landschap: dat stimuleert. Elke keer als ik de stad uit fietste en over die kleine weggetjes naar dit schooltje reed gaf dat weer een bijzonder gevoel.”
Het was in de jaren zeventig dat de AKI de beschikking kreeg over het schooltje. “Dat was in de tijd van Alphons Freijmuth, Reinier Lucassen en Jan Roeland”, zegt Joris Geurts. “Helemaal in de geest van oud-directeur Joop Hardy realiseerden zij hier een soort broedplaats, een tuin waar het talent in alle rust kon rijpen.”
Zelf had hij er van 1979 tot 1981 een atelier. “Een ongelofelijk belangrijke tijd, achteraf. Eindelijk had ik de ruimte, kon ik werken op grote formaten. Dat heeft mijn werk enorm beïnvloed.”
Onzekerheid rond de toekomst was er eigenlijk voortdurend. “De AKI huurde het schooltje van de gemeente, maar het contract kon elk moment worden opgezegd. Aan het onderhoud is nooit iets gedaan. Eigenlijk is er in al die veertig jaar nooit iets aan het gebouwtje gebeurd.”
Binnen Twekkelo zelf was de AKI-dependance altijd een vreemde eend in de bijt. “Echt contact is er nooit geweest”, zegt buurtbewoonster Karin Schukkink. “Vanuit Twekkelo hebben we heel lang de hoop gehad om hier een gemeenschapsruimte te realiseren. Met de komst van een Kulturhus bij de kerk is echter aan die wens voldaan.” Dat de AKI vertrekt, zegt haar persoonlijk niets. “En dat geldt voor de meeste mensen hier. Ik denk vooral: gelukkig dat het pand eindelijk eens wordt opgeknapt.”
De school is inmiddels verkocht. De nieuwe eigenaar, een architect, gaat het pand verbouwen tot woonhuis. Joris Geurts had het graag anders gezien. “Als je echt iets had gewild dan had de AKI ArtEZ het pand zelf moeten kopen. Dan had je het eindelijk op kunnen knappen en had je echt iets bijzonders gehad.”
Interne protesten tegen de sluiting leidden tot niets. “Binnen ArtEZ, waaronder de AKI ressorteert, tellen alleen financiële overwegingen. Een gebouwtje als dit past niet in een beleid dat op grootschaligheid en concentratie is gericht. Waar de toekomst van de AKI dan ook mag liggen: in elk geval niet in Twekkelo.”
– – –
Bron: TC Tubantia. Tekst: Herman Haverkate
